ايران يکي از مهم‌ترين توليدکنندگان ميوه و سبزي در دنيا است. بااین‌حال به دلايل مختلف به‌طور ميانگين بيش از 35 درصد محصولات تولیدشده در بخش کشاورزي، پيش از رسيدن به دست مصرف‌کننده نهايي از بين مي‌رود.
طبق اطلاعات موجود باوجود پيشرفت‌هاي چشمگير درزمینهٔ توليد، کماکان ازلحاظ به‌کارگیری علم و دانش روز، تجهيزات، سيستم‌هاي مکانيزه و ماشین‌آلات، سيستم‌هاي بسته‌بندی، نگهداري و حمل‌ونقل و به بازار رسانی و مهم‌تر از همه بازاريابي حرفه‌اي دچار مشکلات عديده‌اي هستيم. ميزان ضايعات ميوه‌ها و سبزيجات اصلي در کشور به تفکيک محصولات، در سال 2006 طبق جدول زير اعلام‌شده است:
| ردیف | محصول | درصد ضایعات پس از برداشت |
| 1 | خیار | 17% |
| 2 | پیاز | 18% |
| 3 | سیب‌زمینی | 21% |
| 4 | گوجه‌فرنگی | 32% |
| 5 | خربزه و طالبی (ملون) | 18% |
| 6 | هندوانه | 18% |
| 7 | توت‌فرنگی | 40% |
| 8 | سیب | 31% |
| 9 | مرکبات (پرتقال، لیموشیرین، لیموترش، گریپ‌فورت و …) | 31% |
| 10 | خرما | 18% |
| 11 | بادام |
8% |
| 12 | انجیر | 39% |
| 13 | انگور | 38% |
| 14 | کیوی | 33% |
| 15 | گلابی | 33% |
| 16 | خرمالو | 33% |
| 17 | پسته | 10% |
| 18 | انار | 27% |
| 19 | گیلاس | 33% |
| 20 | هسته‌دار‌ها (زردآلو، آلو، هلو و شلیل) | 35% |
| 21 | گردو | 12% |
براساس اطلاعات منتشرشده توسط سازمان جهاني خواربار جهاني (فائو) مهم‌ترين عوامل ايجاد ضايعات میوه‌ها و سبزیجات در ايران به شرح زير است:
- استفاده از تجهيزات نامناسب به‌منظور عمليات برداشت، فرآوري و انبارداري
- حمل‌ونقل ناکارآمد و بسيار بد
- فقدان سيستم‌هاي درجه‌بندي و نگهداري
- فقدان استاندارد‌هاي کاربردي و دقيق در رابطه با ميوه‌ها و سبزيجات تولیدشده در ايران
- خلا مهم بسته‌بندي تخصصي ميوه و سبزي در کشور
- فقدان سيستم‌هاي شستشو و پاک‌سازی اختصاصي ميوه و سبزي
- کمبود گسترده سردخانه‌های مناسب نگهداری میوه و سبزی
- نداشتن اطلاعات کافی درزمینهٔ روش‌های اولیه نگهداری و اطلاع‌رسانی ضعیف به کشاورزان
- نبود اطلاع‌رسانی مناسب و شفاف نبودن روند و نحوه قیمت‌گذاری توسط تولیدکنندگان، بازاریابان در محصولات تازه
- فقدان سامانه جامع و یکپارچه زنجیره حمل‌ونقل، نگهداری، سورتینگ، درجه‌بندی، بسته‌بندی و بازاریابی
- تعدد واسطه‌ها و ایجاد شکاف وسیع قیمتی میوه و سبزی از مزرعه تا رسیدن به خرده‌فروشی و مصرف‌کننده نهایی
راهکار‌های اصلی
نکاتی که به بهبود این وضعیت نامناسب را می‌توان در چند تیتر خلاصه نمود:
- آموزش تخصصی تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان
- به‌روزرسانی صنایع و تجهیزات برداشت، حمل‌ونقل و …
- به‌روزرسانی روش‌های تولید به‌منظور کاهش ضایعات پس از برداشت
- تدوین استاندارد‌های کاربردی و استفاده از مکانیسم‌های سورتینگ، درجه‌بندی و برنامه‌ریزی توزیع خلاقانه
- اطلاع‌رسانی به مصرف‌کنندگان به‌منظور آگاهی از شیوه‌های بهینه نگهداری محصولات کشاورزی در منزل
منبع: Post harvest Management of Fruit and Vegetables in the Asia-Pacific Region
ترجمه: باغ بازار
