کشاورزی هم یک حرفه هست مثل حرفه های دیگر. مثل معلمی، مثل مهندسی، مثل پزشکی، مثل رانندگی و غیره. وقتی ما درباره عملکرد مسئولانه ی یک پزشک، یک معلم یا یک مهندس صحبت می کنیم اغلب متوجه هستیم که چه انتظاراتی داریم اما شاید وقتی در مورد کشاورزی مسئولانه صحبت می کنیم ایده ای نداشته باشیم.
اهمیت حرفه کشاورزی
اجازه دهید ابتدا اهمیت حرفه ی کشاورزی را مورد بررسی قرار دهیم.
کشاورزان، غذای جامعه را تولید می کنند. با ارزش ترین سرمایه های زیست محیطی یک سرزمین مثل آب و خاک و ذخایر ژنتیکی را مورد استفاده قرار می دهند. خوردنی هایی که مردم مصرف می کنند رابطه ی مستقیمی با سلامتی، شادی و طول عمر خودشان و عزیزانشان دارد و همین طور می توانیم به این زنجیره ی روابط علی و معلولی بیفزاییم.
کشاورزان هر جامعه، علاوه بر کارکرد اقتصادی که دارند به لحاظ اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ژنتیکی هم از مهمترین اقشار آن جامعه هستند. از این رو لازم است کشاورزان و جامعه در قبال یکدیگر رفتار مسئولانه ی متقابلی داشته باشند.
پنج وجه کشاورزی مسئولانه
شاید بتوان مسئولیت پذیری یک کشاورز را از پنج منظر توصیف کرد:
اول- توجه به سلامتی مصرف کنندگان از طریق تولید محصولاتی که برای انسان بی خطر و سالم بوده و بتوان آن را به همه ی کشورهای دنیا صادر کرد. اگر قرار است در تولید محصولات از نهاده هایی مثل سموم و کودهای شیمیایی استفاده شود باید با مشورت و نظر متخصص و به میزان مجاز بوده و حتما دوره احتیاط (کارنس) رعایت گردد.
دوم- توجه به سلامتی کشاورز از طریق رعایت موارد ایمنی در فعالیت های مربوطه به شکلی که سلامتی کشاورزان به خاطر اشتغال در حرفه ی کشاورزی به مخاطره نیفتد.
سوم- توجه به حفظ محیط زیست از طریق حفاظت، نگهداری و استفاده ی مسئولانه از آب، خاک، حیوانات و گیاهان و سایر دارایی های ارزشمند زیست محیطی و ذخایر بومی ژنتیکی.
چهارم- توجه به افزایش بهره وری و کاهش ضایعات از طریق استفاده بهینه از همه ی منابع تولید و انجام فعالیت های فراوری و پس از برداشت.
پنجم- توجه به آموزش نیروی انسانی و همکاری و هماهنگی بین کشاورز، دانشکده های کشاورزی و متخصصان این حوزه
حمایت اجتماعی از کشاورزی مسئولانه
از طرف دیگر، جامعه و خانواده ها باید رفتار مسئولانه ی متقابلی را در قبال کشاورزان مسئولیت پذیر، داشته باشند و زمینه ای را فراهم کنند تا آنها بتوانند به شکل منصفانه و عادلانه ای محصولات خود را به خانواده ها عرضه کنند و حاصل دست رنجشان توسط بخش های قدرتمند، سودجو و زیاده خواه تاراج نشود. زیرا اگر کشاورزان -یا هر کسی- احساس بی عدالتی کند، ممکن است رفتارش را عوض کرده و تقلب و فریبکاری را جایگزین تعهد و رفتار مسئولانه نماید. این مساله میسر نمی شود مگر این که خانواده ها بتوانند کشاورزها و باغ داران مسئولیت پذیر را شناسایی کنند و امکانش را داشته باشند تا مستقیما آنها را مورد حمایت قرار دهند.
نتیجه حمایت اجتماعی از کشاورزی مسئولانه
در اثر حمایت اجتماعی از کشاورزی مسئولانه، می توانیم امیدوار باشیم که هر روز به تعداد کشاورزان ایرانی که به شکل مسئولانه ای فعالیت می کنند اضافه شود و در نتیجه:
یک- محصولات سالم بیشتری تولید شود.
دو- سلامتی و طول عمر کشاورزان ایرانی- به عنوان یکی از ذخایر مهم ژنتیکی کشور- حفظ گردد.
سه- آب، خاک، مراتع، جنگل ها، گونه های گیاهی و جانوری بومی حفظ شده و از تخریب، استفاده غیر مسئولانه و انقراض در امان بمانند.
چهار- ضایعات محصولات کشاورزی به حداقل برسد.
