مهم‌ترین اثر سوء تقلب در تولید محصولات کشاورزی و مواد غذایی مربوط به سلامت مصرف کنندگان است ولی نکته مهم دیگری که اغلب از چشم دور می‌ماند زیان هم زمان مصرف کنندگان و تولیدکنندگان خوب و مسئولیت‌پذیر است زیرا در چنین شرایطی تولید کنندگان درست کار نمی توانند با محصولات تقلبی رقابت کنند و خود بخود از بازار حذف می شوند و پول مصرف کنندگان نیز صرف خرید محصولاتی می شود که حتی می تواند سلامتی آن ها نیز به صورت جدی به مخاطره بیاندازد. این مسئله راه حلی ندارد مگر این که خریدار و فروشنده در مورد کالا، اطلاعات مساوی داشته باشند.
انواع تقلب
تقلب در محصولات خوراکی و کشاورزی را می توان به دو گروه کم خطر و پر خطر تقسیم کرد. از جمله موارد تقلب در مواد غذایی و محصولات کشاورزی می‌توان به استفاده از رنگ‌های شیمیایی مالاشیت گرین در لوبیا سبز، متالین در زردچوبه، قطران و خرده‌های چرم، تفاله‌های کهنه چای و پرمنگنات پتاسیم در چای تازه، خاک اره در دانه‌های زیره و گشنیز، هسته پودر شده خرمالو و بذر تمبر هندی، آرد و جو سوخته به جای پودر قهوه، دانه‌های پاپایا به جای فلفل سیاه، پودر کدو و نشاسته در رب گوجه فرنگی، باقالای خرد شده به جای خلال پسته، روغن جامد به جای کره حیوانی، پودر پوست خشک گردو، فندق به همراه خردل سیاه به جای فلفل سیاه، تفاله غوره و زرشک پودر شده به جای سماق، کاه، گوگرد، رنگ‌های برلیان گرین و بلو گرین و جوهر لیمو به جای آبلیموی تازه، خاک رس و نشاسته به جای پودر کاکائو، کاکل ذرت به جای زغفران، چرب کردن زعفران به منظور افزایش وزن محصول، خیسانده پوست چنار در اسانس دارچین به جای دارچین واقعی، مغز هسته هلو و زردآلو به جای خلال بادام، رب انار و شیره خرما و انگور در رب انار، سولفات مس و ساخارین در کنسرو نخودفرنگی، مخلوط شربت قند و آبمیوه یا شیره غلیظ شده خرما، توت، خربزه، هندوانه در عسل، رنگ سیاه صنعتی برای رنگ کردن تخمه آفتابگردان، استفاده از نمک زیاد برای سنگین کردن آجیل، استفاده از محصولات آلوده به قارچ آفلاتوکسین در آجیل ها، تیره کردن لیمو عمانی با رنگ‌های سیاه شیمیایی، رنگ‌های صنعتی و آهک در خیارشور، اسید استیک صنعتی، فلفل، ریشه بابونه و خردل برای تولید سرکه، تفاله غوره و سماق و جوهر لیمو برای تولید آبغوره، افزودن بیش از حد آب، اسانس گل شمعدانی و فنیل اتانول مصنوعی به گلاب خالص، استفاده از مرکورکرم برای تازه‌سازی ماهی‌های کهنه یخ زده، فروش گونه‌های شبیه به هم ماهی به جای یکدیگر، استفاده از روغن تفاله زیتون(پومیس) و افزودن روغن‌های گیاهان زراعی (و اغلب تراریخته) به روغن زیتون، افزودن ترکیبات شیمیایی برای سیاه کردن زیتون‌های سبز، افزودن نشاسته به آرد گندم، استفاده از تنتور ید و داروی نظافت در هندوانه، افزودن آب و روغن‌های بی‌کیفیت به شیر، مخلوط کردن برنج‌های بی‌کیفیت ارزان خارجی با انواع مرغوب ایرانی، رنگ کردن و سنگین‌تر کردن خرما با چای، عدم رعایت دوره کارنس سموم و برجا ماندن باقی مانده آفت‌کش‌ها و سموم شیمیایی بر روی محصولات کشاورزی، فروش دانه‌ای تخم‌مرغ، فروش محصولات سایر مناطق به اسم محصولات خاص شناخته شده شهرهای مشهور و برند و عدم ذکر درصد چربی روی گوشت‌های بسته‌بندی اشاره کرد.
حتی شاید برایتان جالب باشد که بدانید طبق قانون، ادویه‌ها از جمله محصولاتی‌اند که نیازمند اخذ استاندارد اجباری نیستند یا روغن تفاله زیتون که به نام پومیس شناخته می‌شود، توسط ماده ای به نام هگزان قابل استحصال است و مصرف خوراکی آن بسیار خطرناک است. این روغن که از کشورهای اسپانیا، ایتالیا و یونان وارد کشور می شود و برای متقلبان، حاشیه سود بسیار بالایی دارد. چرا که آن را با قیمت پایین و به نام ماده ی صنعتی وارد کرده و در بازار روغن زیتون خوراکی به قیمت بالایی به فروش می رسانند. این روغن تنها می‌تواند در مصارف صنعتی مانند پماد،کرم و … مورد استفاده قرار گیرد. روغن «پومیس» از اساس به علت شیمیایی و سرطان زا بودن بنا بر استاندارد ۱۴۴۶ وزارت بهداشت، مصرف خوراکی ندارد.
راه پیشگیری
بحث تقلب در تولید محصولات کشاورزی و فرآورده‌های مربوط به آن، تقریبا در هر زمانی بوده است ولی امروزه شکل خطرناک‌تر و سازمان‌یافته‌تری یافته و باید نظارت‌ها و سختگیری‌های بیشتری نیز برای مقابله با آن صورت بگیرد. با اینحال یکی از ساده‌ترین کارها برای پیشگیری و مقابله با این معضل، اطلاع از نحوه و روش‌های تقلب در محصولات مختلف و خرید از تولید کنندگان قابل اعتماد و مسئولیت پذیر است.
