عسل آذربایجان
عسل کوهستانهای سهند با طعم و رایحه منحصر به فرد، از بهترین سوغات استان آذربایجان شرقی به شمار میرود. غنی بودن مراتع کوهستانی و تنوع زیاد گلها در مراتع ییلاقی و قشلاقی در دامنه سهند یکی از مناطق مستعد پرورش زنبور و تولید عسل در شمال غرب ایران است. یکی از معروف ترین عسل های ایران و منطقه ی آذربایجان، عسل چند گیاه است. علت این نامگذاری، استفاده ی زنبور از شهد گلها و گیاهان مختلف منطقه است.
مهمترین نگرانی مردم در مورد عسل
عسل تنها ماده طبیعی است که فاسد نمیشود اما در تولید عسل نیز همواره افراد سودجو درحال یافتن راههای جدید تقلب هستند. چهار نوع عسل تقلبی وجود دارد:
- با کمک زنبور: تغذیه مصنوعی زنبور با شربت قند و آبمیوه ها. بخشی از عسل، تقلبی است.
- بدون کمک زنبور: عسل طبیعی با مواد گلوکزي (شربت قند) و شیره میوه ها مخلوط می گردد.
- اصلا بدون دخالت زنبور: از تغلیظ آب میوه یا شیره میوه هایی مانند خرما، توت، خربزه، هندوانه، کدو تنبل یا از مواد گلوکزي (شربت قند) و نیشکر تهیه می گردد. در این حالت عسل صد در صد تقلبی است. این روش سوم در ایران متداول نبوده، ولی در بعضی از کشورها مرسوم است. این عسل ها به هیچ وجه عطر و طعم عسل واقعی را ندارند.
- گرم کردن عسل خام ترکیب آن را برهم زده و منجر به ضعیف شدن و یا از بین رفتن آنزیمها، ویتامینها، مواد معدنی و… میگردد. حرارت دادن زیاد به عسل موجب تولید ماده سمی به نام هیدروکسی متیل فورفورال میشود. این ماده سرطانزا و خطرناک است. برای اجتناب از تولید این ماده خطرناک باید عسل را درمحیطی متعادل و به دور از حرارت بالا نگهداری کنیم. حرارت زیاد به عسل به جهت حذف شکرک و طبیعی جلوه دادن این ماده باارزش غذایی برای کسب سود بیشتر است.
منطقه ی عجب شیر
عجبشیر در میان جلگه ای حاصلخیز، روی رسوبات غنی رودخانه قلعهچای، در دامنه جنوب ارتفاعات تورجان و جرئیدن از پیشکوههای توده سهند واقع شدهاست. ظاهراً انگیزه پیدایش آن داشتن موقعیت جغرافیایی ممتاز، اقلیم مساعد، خاکهای بارور، منابع آب، روستاهای آباد و دسترسی به دریاچه ارومیه بودهاست.
زراعت، باغداری و زنبورداری در عجب شیر رونق فراوان دارد. محصولاتی از قبیل سیب زمینی، پیاز، خربزه، سیب، گردو و بادام، وجود ظرفیت دامی با جمعیت بالا و اراضی زراعی و باغات و دشت های حاصلخیز وسیع، عجب شیر را به یک منطقه ی کشاورزی استثنایی تبدیل کرده است.
شهرستان عجب شیر، یکی از شهرستان های جنوبی استان آذربایجان شرقی است که طبق روایات تاریخی برروی بقایای شهر گمشده شیز بوجودآمده است.
عسل خام چیست؟
عسل خام همان مایع شیرینی است که زنبورها از شهد فشرده شده گل ها تولید میکنند. عسل خام واقعی یکراست از کندو می آید، به هیچ وجه حرارت ندیده، پاستوریزه نشده و فرآوری نشده است.
عسل خام نباید:
- گرم شده باشد: زیرا حتی فقط استفاده از یک چاقوی گرمکن دار الکتریکی برای بریدن لایه مومی پوشش دهنده شان عسل، می تواند بر عسل تاثیر بگذارد.
- فیلتر شده باشد: به جای آن می توان عسل را به سادگی با استفاده از یک توری فولادی ضد زنگ عریض از موم جدا کرد.
- پرتوتابی شده باشد: عسل خام را به آرامی (به وسیله نیرو جاذبه) یا، در غیر این صورت، به شیوه مکانیکی از شان جدا می کنند، سپس در حدود یک هفته به حال خود می گذارند تا بتوان ذرات روآمده و حباب ها را از سطح آن جمع کرد.
دیاستاز یکی از آنزیم های شفابخش عسل طبیعی است که چربی های داخل رگها و اطراف قلب را از بین می برد و ضد سرطان است و فقط در عسل های طبیعی و عسل شکری تولید شده توسط زنبور وجود دارد. این ماده یکی از مهمترین عوامل رس بستن عسل است.
رس بستن با شکرک زدن تفاوت دارد
رس بستن عسل با شکرک زدن تفاوتهای بسیار دارد که در ذیل به تعدادی از آنها اشاره میکنیم:
- رس بستن از پایین ظرف شروع میشود و تمام ظرف رس میبندد اما شکرک زدن از بالای ظرف شروع میشود.
- عسل رس بسته، مثل کره سفت است و دانههای بلوری تشکیل شده بسیار ریز است و زیر زبان احساس نمیشود اما در شکرک زدن بلورهای تشکیل شده بزرگ است و کاملا احساس میشود.
- عسل رس بسته، در معرض حرارت آب ولرم یا روی رادیاتور به حالت اول برمیگردد اما عسل شکرک زده هیچ تغییری نمیکند.
آقای اصغر محمودزاده را بیشتر بشناسیم
آقای اصغر محمودزاده متولد 1345 در شهر عجب شیر هستند و مدرک فوق دیپلم آموزش ابتدایی دارند و معلم دوره ابتدایی هستند.
آقای محمودزاده از سال 1369 زنبورداری رو شروع کرده اند و 29 سال سابقه زنبورداری دارند. آقای محمودزاده معتقدند که زنبورداری بهترین شغل دوم برای فرهنگیان محسوب می شود چرا که درست بعد از تعطیل شدن مدارس کارهای اصلی یک زنبوردار شروع می شود و در تعطیلات تابستان می توان به صورت تمام وقت روی کار زنبورداری وقت گذاشت.
زنبورداری آقای محمودزاده
آقای محمودزاده زنبورداری رو با 25 کندوی سنتی شروع کرده اند و در حال حاضر حدود 140 کندوی مدرن دارند و همراه برادرشان زنبورداری می کنند
در شروع کار به خاطر اینکه شناخت کافی از روش های زنبورداری نداشتند متحمل ضرر شدند ولی بعد از گذراندن دوره های مختلف و پرس و جو از پدرشان روش زنبورداری خود را بهبود داده اند و در حال حاضر کاملا به صورت مدرن زنبورداری میکنند.
با اینکه آقای محمودزاده از حرفه ای ترین زنبوردارهای منطقه هستند ولی به خاطر تداخل زمانی جشنواره های کشاورزی با زمان تدریس در مدرسه تا کنون عنوان رسمی به عنوان زنبوردار نمونه نداشته اند ولی به عنوان راهنما و مربی بسیاری از زنبوردارها شهرستان عجب شیر فعالیت می کنند.
میزان برداشت عسل هر سال با توجه به شرایط آب و هوایی و سرسبزی طبیعت متفاوت است ولی طبق بررسی هایی که کرده اند اگر یک زنبوردار کاملا از روش تولید طبیعی عسل پیروی کند نمی تواند بیش از 5 کیلو در سال در منطقه عجب شیر عسل برداشت کرد.
چرا آقای محمودزاده زنبورداری مسئولیتپذیر است؟
آقای محمودزاده کلیه دوره های تخصصی زنبورداری که از سال های 1367 تا کنون توسط جهاد کشاورزی و شرکت های خصوصی برگزار شده شرکت کرده اند و مدارک تخصصی تولید محصولات جانبی زنبور عسل مثل ژل رویال و بره موم و زهر را هم گرفته اند با این حال زنبورداری یک شغل خانوادگی در خانواده آقای محمودزاده محسوب می شود و پدر ایشان هم در این کار بوده اند اصول اولیه این کار را از پدرشان آموخته اند.
در حال حاضر هم به عنوان مربی فنی حرفه ای رشته زنبورداری در شهرستان عجب شیر تدریس می کنند.
علاوه بر عسل آقای محمودزاده بره موم هم تولید می کنند ولی به خاطر وضعیت منطقه تولید گرده گل ندارند. ژل رویال هم گاها فقط برای مصرف شخصی خودشان تولید می کنند.
آقای محمودزاده حجم بیشتر عسل تولیدی خودشان را به آشنایان و دوستانشان می فروشند و مشتری های دائمی و ثابت دارند که هر ساله عسلشان را از ایشان تهیه می کنند. بیشتر مشتریانشان به خاصیت دارویی عسل های آقای محمودزاده اعتقاد دارند و هرکسی دنبال عسل دارویی باشد سراغ آقای محمودزاده می آید.
آقای محمودزاده سعی می کنند خیلی از دارو برای کنترل بیماری استفاده نکنند ولی گاها در صورت نیاز برای کنترل بیماری های زنبورعسل فقط از داروهای ارگانیک و یا داروهای طبیعی سنتی استفاده می کنند.
باغ بازار عسل چندگیاه عجب شیر
باغ بازار عسل خام عجب شیر از روز دوشنبه 2 دی ماه 98 تا روز سه شنبه 10 دی ماه 98 (تمدید شده) با همکاری هانیلی برگزار می گردد، بدین معنی که ثبت سفارش در این روزها بهصورت آنلاین و تلفنی امکانپذیر است.
مقدار این محصول محدود بوده و درصورت اتمام ممکن است باغ بازار پیش از موعد بسته شود.
تحویل سفارشات در روز پنج شنبه 12 دی ماه 98 خواهد بود.